De Veiligheidsladder (VL), ook Safety Culture Ladder (SCL) genoemd, veronderstelt dat de veiligheidscultuur in een onderneming in een bepaald stadium van volwassenheid verkeert.

De ladder kent vijf cultuurniveaus.

Elk cultuurniveau geeft de ontwikkelingsfase aan waarin het bedrijf zich bevindt op het gebied van veiligheid.

Het doel van de ladder is bijdragen aan veiligheids- en gezondheidsbewustzijn in bedrijven. De ladder kent zijn oorsprong in de spoorbranche en in deze branche wordt al enige jaren met de ladder gewerkt.

Daarnaast is de VL in de energiebranche geïntroduceerd.

De vijf treden (cultuurniveaus) worden als volgt gedefinieerd:

Trede 1

Pathologisch. We maken ons niet druk zolang we niet worden gesnapt. Binnen het bedrijf heerst de houding: ‘bij ons gaat niets fout, wij leveren goede kwaliteit, dus waarom je tijd verdoen met preventieve veiligheidsactiviteiten' en ‘wat niet weet, wat niet deert’.

In het bedrijf wordt weinig tot niets geïnvesteerd in verbetering van het veiligheidsgedrag.

Dit is niet het gewenst gedrag en wordt derhalve ook niet beloond.

Trede 2

Reactief. Het bedrijf heeft de gewoonte om te veranderen nadat er dingen mis zijn gegaan. Er wordt gereageerd op basis van ingesleten patronen.

In het bedrijf voelt men zich eerder slachtoffer, dan zelf verantwoordelijk. ‘Maar dat is toch niet mijn schuld?’

Verandergedrag is vaak ad hoc en van korte duur.

Dit gedrag wordt matig gewaardeerd.

Trede 3

Berekend. Het bedrijf heeft bepaald welke veiligheidsregels belangrijk worden gevonden. Het stelt zich kwetsbaar op, neemt verantwoordelijkheid, maar vaak wel uit eigenbelang. ‘Wat levert het mij op?’

De betrokkenheid bij veiligheid en naleving van regels en wetten ligt voornamelijk bij het (hogere) management.

Er wordt werk gemaakt van veiligheid en dat wordt gewaardeerd.

Trede 4

Proactief. Veiligheid heeft een hoge prioriteit, zit in alle vezels van het bedrijf. Er wordt continu geïnvesteerd in verhoging van het veiligheidsbewustzijn en medewerkers worden aangespoord elkaar aan te spreken op onveilig gedrag.

Verbeteringen worden stelselmatig ingevoerd en geëvalueerd.

Er wordt vooruitgedacht en initiatief genomen. Bewust veilig werken wordt ervaren als een eigen verantwoordelijkheid; ‘welke bijdrage kan ik leveren?’.

Deze vorm van gedrag wordt hoog gewaardeerd.



Trede 5

Vooruitstrevend. Veiligheid is volledig geïntegreerd in de bedrijfsprocessen. Het is een vast onderdeel bij reflectie en evaluatie binnen de eigen organisatie én met branchegenoten.

Veiligheid zit ingebakken in het denken en doen van alle medewerkers; ze zijn niet anders gewend.

Dit wordt zeer hoog gewaardeerd.